Już teraz posłuchaj „Debaty Coopernicus” – dyskusji poświęconej wywiadu z Władimirem Putinem [LINK]

To właśnie 6 lutego 2024 roku Tucker Carlson, znany amerykański komentator polityczny i były gospodarz programu na Fox News, poinformował publiczność o swojej wizycie w Moskwie. Powód tej wizyty? Przeprowadzenie wywiadu z Władimirem Putinem, który nie rozmawiał z zachodnimi dziennikarzami od początku wojny i nadal pozostaje, w dzisiejszych czasach, pariasem. Zbliżający się wywiad stał się tematem gorących dyskusji zarówno wśród użytkowników mediów społecznościowych, jak i polityków. Ze względu na konflikt i stale narastające napięcia między Rosją a państwami zachodnimi, wielu obawiało się, że wywiad będzie służył jedynie jako platforma do szerzenia propagandy. Z drugiej strony, niektórzy uważali, że słuszne jest poznać opinię drugiej strony konfliktu. Jak się okazało, granica między informacją a propagandą jest tak cienka, jak nigdy dotąd.

Odkładając na bok aktualne sprawy polityczne, wywiad zaczyna się od długiego wykładu Władimira Putina na temat historii relacji rosyjsko-ukraińskich – lub raczej jego wizji tych relacji. Choć dygresja Putina może wydawać się początkowo zbędna, ma ona swój cel.  Wypowiedź wyraźnie miała służyć usprawiedliwieniu konfliktu, który rozpoczął się 24 lutego 2022 roku. Ponieważ przemówienie Putina jest stronnicze, pełne mylących argumentów i pozbawione niezbędnego kontekstu, było ono dokładnie przygotowane w taki sposób, aby wzbudzić zrozumienie, jeśli nie poparcie, dla rosyjskiej inwazji wśród zachodniej publiczności. Władimir Putin maluje obraz Rosji jako historycznie pokrzywdzonego, oszukanego i źle zrozumianego kraju, który musi bronić swojego własnego bezpieczeństwa. Ponadto kreuje obraz Ukraińców jako części historycznie homogenicznego narodu rosyjskiego, zarówno pod względem wiary, jak i języka, który został wypędzony z Moskwy przez wpływy zagraniczne. Winowajcami w tej sytuacji są Stany Zjednoczone, Austria za czasów dynastii Habsburgów i… Polska. Można nawet dojść do wniosku, że Rosja – z pewnością z punktu widzenia Putina – jest faktycznie atakowana i stara się jedynie naprawić historyczne błędy, które ją krzywdziły. Ponieważ wywiad zdobył dotąd prawie 200 milionów wyświetleń tylko na platformie X, argumentacja Putina może niewątpliwie znaleźć zrozumienie w sercach wielu ludzi, szczególnie tych, którzy nie zdają sobie sprawy z rzeczywistości związanej z historycznymi wydarzeniami, do których prezydent Rosji odnosi się w wywiadzie. Piłka więc leży w rękach historyków i polityków, aby podnieść świadomość publiczną i historyczną, na temat błędnych uwag wygłoszonych przez Władimira Putina.

Na szczęście w ciągu kilku dni od opublikowania słynnego wywiadu specjaliści w odpowiednich dziedzinach, takich jak historia i stosunki międzynarodowe, rozpoczęli obalanie twierdzeń rosyjskiej głowy państwa. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Polski wydało oświadczenie podkreślające mylny charakter argumentów Putina, posuwając się nawet do nazwania ich otwartymi kłamstwami. Oświadczenie zawiera odniesienia do m.in. domniemanych zamachów stanu i baz NATO na Ukrainie, sztucznego wymyślenia narodu ukraińskiego i jego następującego oderwania od rdzenia rosyjskiego oraz opinii Putina, że Rosja po prostu stara się odzyskać ziemię, która była zawsze jej prawowitą własnością. Ponadto w swoim komentarzu do wspomnianego wywiadu, Marek Menikszak, Kierownik Działu Rosyjskiego w Centrum Studiów Wschodnich, poruszył kwestię bardziej współczesnych powodów prób usprawiedliwienia inwazji na Ukrainę. W szczególności wyjaśnił, jak rosyjska retoryka dotycząca domniemanego istnienia paramilitarnych organizacji nazistowskich we współczesnej Ukrainie, jest jedynie kłamstwem mającym uzasadnić pozycję Rosji jako kraju pokojowego, który stara się jedynie utrzymać porządek w regionie i ustanowić środki zapobiegające dalszym eskalacjom.

Ponadto, wypowiedzi Putina skomentował także Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. W wywiadzie dla Polskiego Radia, prof. Agnieszka Legucka odniosła się do zapewnień Putina dotyczących zachowania pokoju w regionie. Prezydent Rosji zadbał o to, aby przedstawić się jako pokojowy przywódca, który został zmuszony do obrony swojego kraju i nie wezwałby do jednostronnej inwazji Polski ani państw bałtyckich. Prof. Legucka przypomniała, że wcześniej również takie zapewnienia dotyczące Ukrainy nie były spełnione, dlatego i tym razem nie powinno brać się ich na poważnie. Z jej punktu widzenia, wywiad był jedynie platformą do szerzenia propagandy, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Stanowisko Władimira Putina zapewniło, że jego wizerunek, jako silnego, sprytnego lidera w oczach rosyjskiej populacji, pozostanie niezmieniony. Sama Rosja natomiast pozostanie nadal ważnym graczem w sprawach międzynarodowych, który z pewnością nie da o sobie łatwo zapomnieć. Jeśli chodzi o przesłanie wysłane do społeczności międzynarodowej, prof. Legucka twierdzi, że było ono głównie skierowane do krajów, gdzie toczy się wewnętrzny dialog dotyczący wsparcia dla wysiłków wojennych Ukrainy. Stany Zjednoczone są doskonałym przykładem takiego kraju, gdzie około co trzeci Amerykanin uważa, że ich kraj już zbyt wiele pomaga Ukrainie [5]. Biorąc pod uwagę, że Tucker Carlson wcześniej zasugerował swoje osobiste wątpliwości co do sensu zatrzymania agresji ze strony Rosji [6], oraz mając na uwadze nadchodzące wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, czas przeprowadzenia wywiadu z Władimirem Putinem jest bardziej niż interesujący.

W dzisiejszych czasach, bardziej niż kiedykolwiek,  musimy być w stanie rozróżniać między informacją a propagandą. Media społecznościowe często służą jako platforma do szerzenia dezinformacji i kształtowania poglądów szerszej publiczności, zgodnie z czyimiś założeniami. Pod względem takich praktyk, politycy nie różnią się od innych twórców treści. Wywiad z Władimirem Putinem dowodzi, że musimy stać się społeczeństwem poinformowanym i świadomym, zdolnym stawić czoła zewnętrznym próbom manipulacji. W przeciwnym razie z pewnością wpadniemy w pułapkę cienkiej granicy, która różnicuje informację od propagandy.

Bibliografia:

[1] Władimir, P. (2024). 'Wywiad z Władimirem Putinem’. Przeprowadzony przez Tuckera Carlsona. Sieć Tuckera Carlsona. 8 lutego. Dostępne pod adresem: https://tuckercarlson.com/the-vladimir-putin-interview/ (Dostęp: 11 lutego 2024).

[2] Rzeczpospolita Polska. Ministerstwo Spraw Zagranicznych (2024). Oświadczenie MSZ w sprawie 10 kłamstw prezydenta Władimira Putina na temat Polski i Ukrainy, które nie zostały sprostowane przez Tuckera Carlsona (wywiad z 8 lutego 2024 roku). Dostępne pod adresem: https://www.gov.pl/web/diplomacy/mfa-statement-on-president-vladimir-putins-10-lies-on-poland-and-ukraine-which-were-not-rectified-by-tucker-carlson-interview-of-8-february-2024 (Dostęp: 11 lutego 2024)

[4] Legucka A. (2024), jak wspomniano w Polskim Radiu 24, 9 lutego. Dostępne pod adresem: https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/3332498,putin-deklaruje-ze-nie-zaatakuje-polski-prof-legucka-mowil-tez-ze-nie-napadnie-ukrainy  (Dostęp: 11 lutego 2024)

[5] Cerda A., (2023), Około połowa republikanów uważa teraz, że USA udziela zbyt dużo pomocy Ukrainie, Pew Research Center. Dostępne pod adresem: https://www.pewresearch.org/short-reads/2023/12/08/about-half-of-republicans-now-say-the-us-is-providing-too-much-aid-to-ukraine/#:~:text=A%20new%20Pew%20Research%20Center,too%20much%20aid%20to%20Ukraine  (Dostęp: 11 lutego 2024)

[6] The Spectator (2024). Tucker Carlson on the US’s involvement in the Ukraine Russia war. [Online video]. Dostępne pod adresem: https://www.youtube.com/shorts/wgpc-Ri-mUs (Dostęp: 11 lutego 2024)

Fot. nagłówka: Kremlin.ru