Gdzie widzisz siebie za 5 lat? To pytanie często zadają nam rekruterzy, coachowie, trenerzy personalni. W odpowiedzi zazwyczaj przedstawiamy wtedy wizje swojej przyszłości, w której spełniamy swoje cele, awansujemy i widzimy jasną ścieżkę wzrostu. Ciekawe jest to, że mało kto podczas tych rozmów zadaje pytanie: jak wyobrażasz sobie przyszłość pracy?

Jednak na ratunek przemyślanego zarządzania zasobami w pracy przychodzi grono naukowców, w tym wybitna jego przedstawicielka – dr Aleksandra Przegalińska, która specjalizuje się w sztucznej inteligencji (AI). AI jest obiektem dużego zainteresowania całego społeczeństwa,w tym także ekonomistów badających rynek pracy. Wykorzystanie sztucznej inteligencji pozwala na automatyzację i robotyzację pracy. Obecnie dominują dwie perspektywy wpływu AI na zatrudnienie. Z jednej strony, istnieje możliwość, że rosnąca automatyzacja czy samowystarczalność modeli sztucznej inteligencji spowoduje zmniejszenie popytu na pracę ludzi, a co za tym idzie rosnące bezrobocie. Z drugiej strony, pojawia się wątek cobotyzacji. Cobotyzacja to termin określający synergię między człowiekiem, a maszyną, która zamiast zastąpić pracowników, będzie po prostu asystować w ich pracy. Tym zagadnieniem zawodowo zajmuje się dr Aleksandra Przegalińska.

Doktor Przegalińska bada możliwości stworzenia idealnego asystenta wirtualnego. Taki robot może się z nami komunikować pisemnie, głosowo lub gestami. Celem pracy pani doktor jest, umożliwienie ludziom osiągania lepszych rezultatów poprzez przeznaczanie kreatywności i innych umiejętności na tworzenie wartości, zamiast wykonywania żmudnych zadań. Zwiększenie efektywności pracy dzięki współpracy z cobotami potwierdza wstępne badanie, które Pani Aleksandra przeprowadziła wraz z Konradem Sową i dr Leonem Ciechanowskim z Akademii Leona Koźmińskiego. Badanie udowodniło m.in., że uczestnicy, którzy współpracowali z wirtualnymi asystentami w trakcie eksperymentu byli o 57% bardziej produktywni niż grupa kontrolna. W trakcie późniejszych szczegółowych wywiadów, uczestnicy podawali bardzo zróżnicowane preferencje odnośnie ich idealnego asystenta wirtualnego. Część wolałaby, aby był to tylko asystent w pełni wirtualny, tzn. bez fizycznej formy, podczas gdy kilkoro respondentów preferowało, aby tenże asystent miał także jakąś fizyczną formę, aby nadać tej współpracy bardziej „ludzki” charakter. Stąd, jeden z najważniejszych wniosków z badania, to potrzeba bardzo dużej personalizacji asystentów i dostosowanie ich funkcjonalności do oczekiwań pracowników.

Ze względu na ogromny potencjał i istotę tego badania w skali światowego rozwoju pracy, oryginalny zespół postanowił rozpocząć kolejny etap prac. Wraz ze światowej klasy naukowcami z Harvardu, MIT oraz ALK, we współpracy m.in. ze sławnym ekonomistą Richardem B. Freemanem, zespół skupia się na obecnie na drugiej fazie projektu. Na tym etapie badaną grupą będą profesjonaliści z dziedziny marketingu. Zadaniem doktor Przegalińskiej będzie stworzenie asystenta idealnego. By wyznaczyć najlepsze kryteria dostosowania go do danej osoby, zespół badawczy zastosuje zestaw badań psychometrycznych, które badają osobowość, a następnie już w trakcie samego eksperymentu zaimplementuje badania fizjologiczne i psychograficzne. W ten sposób będą mogli określić nie tylko w jaki sposób same interakcje z asystentem wpływają na poziom stresu czy zadowolenia z pracy, ale również jak typ osobowości wpływa na te odczucia.

W kwestii konfiguracji samego robota, szczegółowe badania skupiają się na optymalnym domyślnym wyborze zestawu dostępnych opcji, ale również wszelkich koniecznych możliwości konfiguracji. Główne założenia asystenta to: działanie tylko na podstawie zlecenia od pracownika, który też wybiera całość zadań wykonywanych przez asystenta i buduje ogólny schemat kooperacji w dłuższym terminie. Dodatkowo badanie ma na celu zbadać, czy na większej skali również widać taki znaczący wzrost produktywności pracowników, czy satysfakcji z wykonywanej pracy. W przypadku powodzenia badań i obiecujących wyników, zespół planuje ekspansję na różne dziedziny – po kolei logistyka, operacje, a także rozwój asystenta do tego stopnia, by mógł aktywnie wspierać pracowników fizycznych. Tym ostatnim aspektem, zdaniem doktor Przegalińskiej, bardzo zainteresowany jest profesor Richard B Freeman.

Eksperyment będzie bez wątpienia przełomowy w badaniu interakcji między asystentem w formie chatbota (komunikator głosowy i tekstowy) a człowiekiem, szczególnie w polskim kontekście. Większość dotychczasowych badań priorytetowo traktuje odbiorców ze Stanów Zjednoczonych. Zespół pani Aleksandry chce zyskać szerszą perspektywę w tej kwestii. Nowe badanie skorzysta z ekspertyzy zespołów amerykańskich z Harvardu, MIT Center for Collective Intelligence, czy kanadyjskiego GPAI, a dodatkowo uwzględni amerykańskich i polskich respondentów badania w stosunku 50:50. Dzięki temu badacze są w stanie zapewnić uniwersalność i analogię doświadczeń eksperymentu poprzez zastosowanie kolejnej przełomowej technologii – GPT3. Ten międzynarodowy generator tekstu trzeciej generacji opiera się na głębokich sieciach neuronowych. Ma to bardzo duże znaczenie dla naszego rodzimego rynku, gdyż Polska stanie się obiektem niezwykle istotnych badań, a dodatkowo może to pozytywnie wpłynąć dokładność przy stosowaniu języka polskiego w sztucznej inteligencji, który stanowi dla niej nie lada wyzwanie. Sam język polski również stanowi nie lada wyzwanie dla sztucznej inteligencji, która jednak wykazuje się coraz lepszym poziomem dokładności z miesiąca na miesiąc.

Pani Doktor Aleksandra Przegalińska jest niezwykłym źródłem inspiracji nawet dla osób niezwiązanych z branża informatyczną, czy psychologią. Nie tylko ze względu na jej dorobek naukowy, czy wpływ na rozwój dyscypliny, ale także skuteczne łączenie międzynarodowej kariery naukowej z pełnieniem funkcji prorektora na najlepszej polskiej uczelni prywatnej. To niesamowity przykład jak można pogodzić sukcesy i ścieżkę kariery zarówno w instytucjach w Polsce, jak i np. na Harvardzie.

Poza badaniem wymienionym w tym tekście, pani doktor ma w swoim dorobku szereg ciekawych publikacji związanych z wieloma dziedzinami. Serdecznie zachęcamy do zapoznania się z nimi, a linki znajdują się poniżej.

• Aleksandra Przegalinska, Leon Ciechanowski, Anna Stroz, Peter Gloor, Grzegorz Mazurek, In bot we trust: A new methodology of chatbot performance measures. 2019. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2019.08.005
• Aleksandra Przegalinska, Leon Ciechanowskia, Anna Stroz, Peter Gloor, Grzegorz Mazurek, In the shades of the uncanny valley: An experimental study of human–chatbot interaction. 2019. https://doi.org/10.1016/j.future.2018.01.055
• Konrad Sowa, Aleksandra Przegalinska, Leon Ciechanowski, Cobots in knowledge work: Human – AI collaboration in managerial professions. 2020. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.11.038
• Dariusz Jemielniak, Aleksandra Przegalinska, Collaborative Society. 2020. http://www.collaborativesociety.net/