Na czym skupia Pani swoje aktualne badania?
W związku z tym, że pracuję na Wydziale Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach badania moje i moich kolegów dotyczą szeroko pojętego zdrowia publicznego wraz z całą jego multidyscyplinarną odsłoną. Zawsze staramy się, aby nasze badania uwzględniały implikacje praktyczne, z których czerpać będą mogli zarówno praktycy, jak i społeczeństwo.
Prowadzimy też badania przy współpracy krajowych i międzynarodowych ośrodków, które publikujemy w międzynarodowych i krajowych czasopismach, jak np. badanie dotyczące roli mediów społecznościowych w internalizacji wiedzy o ciele wśród kobiet o różnych preferencjach żywieniowych (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36767433/) realizowane przy współpracy z Uniwersytetem Wychowania Fizycznego w Poznaniu i Uniwersytetem w Deusto (Hiszpania).
Czym jest Evidence Based Medicine i Evidence Based Nutrition? Jak wpływa na wprowadzanie nowych zaleceń i metod leczenia?
Evidence Based Medicine (EBM) i Evidence Based Nutrition (EBN) to medycyna i żywienie oparte na faktach, inaczej mówiąc medycyna i żywienie oparte na dowodach naukowych. Są zbiorem najlepszych wiarygodnych, aktualnych danych, które pozwalają precyzyjnie i dokładnie wykorzystać dostępne dowody naukowe w określonej dziedzinie w codziennej praktyce. Dowody naukowe będące fundamentem EBM i EBN pochodzą najczęściej z badań eksperymentalnych oraz poszczególnych faz badań klinicznych.
Rzetelne dowody naukowe niezbędne są nam, aby:
- zastosować najlepszą dostępną metodę diagnostyczną.
- wybrać najlepszy możliwy sposób terapii,
- nasz wybór przyniósł więcej korzyści niż szkody.
Tak naprawdę w naukach o zdrowiu i naukach medycznych nie ma miejsca dla teorii, które nie znajdują potwierdzenia w faktach popartych badaniami. Nasze osobiste doświadczenie, czy też intuicja nie wystarczą do ustalenia zasad dobrej praktyki klinicznej. Wiarygodne i rzetelne wnioski wymagają dobrze zaprojektowanych badań oraz nierzadko wieloletnich obserwacji po zakończeniu badania.
Medycyna i żywienie oparte na faktach umożliwia nam korzystanie z najlepszej dostępnej wiedzy, którą gromadzi się na podstawie wyników opublikowanych badań naukowych, dostępnych baz informacji medycznej. To właśnie na ich podstawie grono wielu różnych specjalistów i ekspertów w danej dziedzinie opracowuje m.in. wytyczne, standardy, normy, konsensusy, stanowiska ekspertów.
Skąd pomysł, by przy współpracy z Frontiers in Nutrition skupić się na proponowanym przez Panią temacie badawczym?
Po zaproszeniu do Frontiers in Nutrition, które z radością przyjęłam, rozważałam jaki temat będzie szczególnie ważny, spośród realizowanych przez nas badań. W związku z faktem, że w tym roku ukażą się dwie części monografii: „Zdrowie kobiet w wymiarze interdyscyplinarnym” Cz. I. Uwarunkowania schorzeń środowiskowozależnych, Cz. II. Uwarunkowania psychospołeczne (Wydawnictwo Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach), których jestem inicjatorem i współredaktorem naukowym pomyślałam, że jest to bardzo ważny aspekt. Obserwowany wzrost częstości występowania w populacji kobiet schorzeń żywieniowozależnych w drugiej połowie XX wieku jest prawdopodobnie rezultatem wydłużania się średniej długości życia w połączeniu z narażeniem na czynniki środowiskowe, włączając w to styl życia, w tym oczywiście żywienie, aktywność fizyczną i inne. Jak dotąd dokładny mechanizm rozwoju wielu zaburzeń czy chorób pozostaje nieznany, głównie ze względu na wieloczynnikową etiologię. I chociaż średnia długość życia kobiet na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci znacznie wzrosła, wciąż obserwuje się różnice w stanie zdrowia w poszczególnych populacjach, krajach i regionach. Wynikają one przede wszystkim z odmiennych wzorów zachowań w ramach pełnionych ról społecznych, odmiennych stylów życia, czy zróżnicowanych zachowań wobec zdrowia i choroby, które z kolei warunkowane są wieloma różnorodnymi czynnikami społeczno-kulturowymi.
Temat badawczy redagowany przeze mnie we Frontiers in Nutrition: „Zdrowie kobiet w wymiarze interdyscyplinarnym – uwarunkowania schorzeń żywieniowozależnych” jest odpowiedzią na potrzeby kobiet, skupi się na promocji zdrowia, zapobieganiu chorobom oraz diagnozowaniu i leczeniu wszystkich schorzeń żywieniowozależnych, które wpływają na fizyczne i emocjonalne samopoczucie z perspektywy globalnej i ma na celu zapewnienie platformy dla autorów, recenzentów i badaczy na całym świecie do prezentowania oryginalnych artykułów, badań jakościowych, komentarzy i systematycznych przeglądów dotyczących nowych osiągnięć w promocji zdrowia oraz zapobieganiu, diagnozowaniu i leczeniu żywieniowym schorzeń u kobiet. Co w przyszłości mam nadzieję przełoży się na lepsze zdefiniowanie potrzeb zdrowotnych kobiet i właściwe ukierunkowanie działań w zakresie profilaktyki, orzecznictwa, grup wsparcia społecznego, a co za tym idzie, skuteczniejszą pomoc oraz ograniczenie społecznych i ekonomicznych kosztów i wyrównywania społecznych nierówności w zdrowiu.
Na zaproszenie Redaktora Thomasa Neil, Ph.D. dr n. med. Karolina Krupa-Kotara została pomysłodawcą i inicjatorem tematu badawczego „Zdrowie kobiet w wymiarze interdyscyplinarnym – uwarunkowania schorzeń żywieniowozależnych”, w prestiżowym czasopiśmie Frontiers in Nutrition (6.590IF, 70MNSW).
Jak współpraca z Frontiers in Nutrition może wpłynąć na ekspozycję naukowców? Gdzie można zgłaszać artykuły?
Specjalne wydanie „Zdrowie kobiet w wymiarze interdyscyplinarnym” skupi się na promocji zdrowia, zapobieganiu chorobom oraz diagnozowaniu i leczeniu wszystkich schorzeń żywieniowozależnych, które wpływają na fizyczne i emocjonalne samopoczucie kobiet z perspektywy globalnej zgodną z Evidence Based Medicine oraz standardami Evidence Based Nutrition.
Abstrakty lub pełnotekstowe artykuły należy przesyłać poprzez platformę czasopisma pod linkiem.
Termin nadsyłania abstraktów – 18 kwietnia 2023 r.
Termin nadsyłania manuskryptów – 16 sierpnia 2023 r.
Celem jest stworzenie platformy dla autorów, recenzentów i badaczy na całym świecie do prezentowania oryginalnych artykułów, badań jakościowych, komentarzy i systematycznych przeglądów dotyczących nowych osiągnięć w promocji zdrowia oraz zapobieganiu, diagnozowaniu i leczeniu żywieniowym schorzeń u kobiet.
W zakresie tematu „Zdrowie kobiet w wymiarze interdyscyplinarnym” mile widziane są prace dotyczące takich zagadnień, jak:
- zdrowie,
- aktywność fizyczna,
- styl życia,
- mikrobiom,
- mikrobiota,
- hormony,
- nierówności w zdrowiu,
- otyłość,
- ciąża,
- nowotwory kobiece,
- menopauza,
- niedoczynność tarczycy,
- insulinooporność,
- PCOS,
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- profilaktyka żywieniowa,
- żywieniowe wspomaganie płodności,
- karmienie piersią i karmienie.
Na koniec chciałabym podkreślić, że zdrowie mężczyzn nie jest dla nas obojętne i takie projekty też realizujemy, dlatego zapewne, gdy skończymy projekt „kobiety” zaprosimy do badania mężczyzn, bo na tym polu również jest nad czym się pochylić.
Joanna Rancew
