Panel pt.: ”Profilaktyka i monitorowanie zdrowia: Jak nowoczesne technologie pomagają zapobiegać chorobom cywilizacyjnym” poruszał temat profilaktyki zdrowotnej wśród młodych ludzi. Odpowiadając na pierwsze pytanie moderatora, mec. Juliusza Krzyżanowskiego, Head of Healthcare & Life Sciences Practice, Baker McKenzie, Pani Senator, dr n. med. Agnieszka Gorgoń-Komor,  podkreśliła konieczność wdrażania działań profilaktycznych, zaznaczając: „Mówienie o profilaktyce nie powinno nas zadowalać. Powinniśmy tę profilaktykę wdrażać i to jest najtrudniejsze zadanie”. W swojej wypowiedzi wskazała również na problem niedostatecznej świadomości otyłości jako choroby oraz jej społecznych i zdrowotnych konsekwencji, zaznaczając, że lekarze muszą lepiej diagnozować i monitorować ten problem przy wykorzystaniu nowych technologii. W rozmowie Senator zwróciła uwagę na rolę edukacji zdrowotnej w szkołach jako kluczowego narzędzia w docieraniu do młodzieży: „Grupa ekspertów pracuje nad tematami i treściami, które chcemy przekazywać do młodzieży. To wy, młodzi, kochani ludzie, i wasi koledzy najbardziej chłoniecie wiedzę, którą możecie przekazywać swoim rodzicom.” Podkreśliła też znaczenie technologii, w tym telefonów komórkowych, w przekazywaniu alertów zdrowotnych, mówiąc: „Każdy z nas ma przy sobie telefon. Moglibyśmy otrzymywać pewne alerty, informacje profilaktyczne na swoich indywidualnych kontach. Dyskutując o profilaktyce w Senacie, podjęliśmy taką uchwałę, aby rok 2025 był Rokiem Prewencji Edukacji Zdrowotnej.  Szykujemy wiele wydarzeń z tej okazji.” Senator wskazała również na konieczność przeciwdziałania zagrożeniom związanym z niezdrowymi reklamami oraz walki z dezinformacją w sieci, co Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało jako priorytet w trakcie prezydencji Polski w UE. Dodała, iż wierzy, że Polska może być liderem w kreowaniu pewnych pomysłów dla innych krajów członkowskich. Podkreśliła, że działania profilaktyczne to odpowiedzialność wobec przyszłych pokoleń, szczególnie z uwagi na to, że obecnie Polska stoi w obszarze wielu zagrożeń i wydaje bardzo dużo pieniędzy  na medycynę naprawczą, na nowe technologie oraz innowacje. Senator Gorgoń-Komor zależy na tym, by tę energię zainwestować także w profilaktykę. 

Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Dzida, Kierownik Oddziału Diabetologii, Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, zapytany wprost: “Po co młodemu człowiekowi monitorowanie stężenia glukozy?” podkreślił, że systemy ciągłego monitorowania glikemii pozwalają pacjentom obserwować wpływ diety i aktywności fizycznej na poziom cukru we krwi, co może działać niemal terapeutycznie. Ponadto tłumaczy, że  glukoza we krwi jest albo spożytkowana w postaci energii poprzez nasze mięśnie,  czyli ruch, aktywność fizyczną albo jej nadmiar nie znika,  tylko odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. Dodał także, że dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest coraz lepsze zrozumienie metabolizmu glukozy: „Mamy bardzo dobre, nowoczesne technologie zapewniające ten wgląd”. “I to jest jedna z przyczyn właśnie nadwagi otyłości.  W tej chwili mamy epidemię nadwagi u dzieci i młodzieży,  w zasadzie u nastolatków” wyjaśnia. Ostrzegł, że „Tyje nasze społeczeństwo, a skutki tego będą widoczne za 20 lat, kiedy młodzi ludzie, dziś otyli, rozwiną cukrzycę czy nadciśnienie w wieku 30 lat”. Wyjaśnił, że wiedza o wpływie poszczególnych potraw na poziom cukru w organizmie, zdobyta dzięki monitorowaniu, pozwala młodym ludziom dokonywać świadomych wyborów żywieniowych. „Okazuje się, że ulubione posiłki, takie jak pizza czy zestawy z McDonalda, utrzymują hiperglikemię nawet przez 6 godzin” dodał, podkreślając wagę edukacji na temat zdrowych nawyków. Technologia ta nie tylko wspiera indywidualną profilaktykę, ale także przyczynia się do postępu nauki dzięki analizie danych gromadzonych w chmurze. „Mamy profile milionów ludzi i możemy prowadzić bardziej zaawansowane badania naukowe”  powiedział profesor. Zauważa także, że rozwój sztucznej inteligencji może wspierać diagnostykę, ale nigdy nie zastąpi relacji międzyludzkich w medycynie: „Element ludzki, intuicja i bliskość relacji są niezmiernie istotne”. Profer Dzida na koniec wspomina o tym, jak istotna jest profilaktyka: “Jeśli ktoś ma trudności z utrzymaniem odpowiedniej wagi ciała, to wskazane jest okresowe monitorowanie glikemii i nauczenie się,  co mi robi dobrze, a co mi robi źle. Jakie pokarmy wybrać a jakich unikać”. 

Następne pytanie w rozmowie skierowane było do mec. Konrada Korbińskiego, Dyrektora Departamentu Opieki Koordynowanej w Ministerstwie Zdrowia, i dotyczyło wyzwań związanych z koordynacją świadczeń opieki zdrowotnej oraz koniecznością wdrażania innowacji w tym zakresie. Jak zaznaczył dyrektor: „Będziemy proponować zmiany w zakresie strategii wdrażania, zmierzające do tego, żeby zdefiniować, co trzeba ulepszyć w obecnym systemie”. Wskazał, że innowacje powinny koncentrować się na ulepszaniu istniejących rozwiązań, a nie wyłącznie na wprowadzaniu nowych technologii. Przykładem jest telemonitoring i systemy zdalnego nadzoru zdrowotnego, które mogą odciążyć system i zredukować liczbę wizyt u lekarza: „Państwa skandynawskie, które wdrażają takie rozwiązania, mają średnio jedną-dwie wizyty rocznie, podczas gdy w Polsce potrzebne jest sześć-osiem wizyt”. 

Dyrektor zwrócił uwagę na nadchodzącą epidemię cukrzycy typu drugiego, podkreślając wagę profilaktyki i edukacji zdrowotnej: „Jeżeli działania nie będą podejmowane już dzisiaj, system nie udźwignie zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne”. Dodaje również, iż teraz jest najlepszy czas na wdrażanie innowacji, aby to zapotrzebowanie na fizyczne porady zmniejszyć i wprowadzić przede wszystkim rozwiązania w obszarze profilaktyki. Istotnym tematem, który podjął, były także rosnące problemy psychiczne dzieci i młodzieży, związane z algorytmami mediów społecznościowych. „Coraz bardziej oddziałują one na problemy psychologiczne, prowadząc do uzależnień i głębokich problemów” – powiedział. Podczas polskiej prezydencji w Radzie UE planowane jest podjęcie działań na rzecz uregulowania wpływu tych algorytmów, co ma na celu ochronę zdrowia psychicznego najmłodszych. Jak podkreślił: „Profilaktyka nie powinna ograniczać się jedynie do chorób takich jak cukrzyca czy kardiologia, ale obejmować także zdrowie psychiczne”.

Wiceprezes Zarządu NFZ, Miłosz Anczakowski, zapytany o koszty udzielania świadczeń, odpowiada: “Ja reprezentuję płatnika, Narodowy Fundusz Zdrowia, czyli właściwie instytucję, która co do zasady odpowiada za finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej i refundację leków.  Tam jeszcze dochodzą pewne elementy takie o mniejszej skali, natomiast to są dwa główne zadania Narodowego Funduszu Zdrowia.” Prezes Anczakowski podkreślił także rolę profilaktyki i zdrowego stylu życia jako kluczowych elementów w walce z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca, udary czy zawały. Jak zauważył: „Jeżeli byśmy przyjęli, że wszyscy w odpowiednio wskazanych terminach realizowaliby badania profilaktyczne, to o połowę spadłyby zachorowalność na nowotwory”. Jednym z działań Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) w tym zakresie jest promowanie zdrowej diety.

Prezes zwrócił uwagę na uruchomiony pięć lat temu portal Diety NFZ, który umożliwia korzystanie z planów żywieniowych, takich jak dieta DASH, uznawana za jedną z najskuteczniejszych w promowaniu zdrowych nawyków żywieniowych. Portal ten oferuje łatwy dostęp do informacji, także bez logowania, gdzie zarejestrowani użytkownicy mogą korzystać z bardziej zindywidualizowanych rozwiązań, co dodatkowo wspiera Indywidualne Konto Pacjenta (IKP). „IKP odnosi się do wykorzystania diety sprofilowanej na naszą osobę, co pozwala na bardziej spersonalizowane podejście” – wyjaśnia. Z portalu Diety NFZ korzysta obecnie 960 tysięcy osób, głównie w wieku 20–40 lat, a IKP ma już ponad 7,5 miliona zarejestrowanych użytkowników. Prezes podkreśla, że szczególną grupą korzystającą z tych rozwiązań są młode kobiety, które często bardziej dbają o zdrowie. Zaznacza także, że „kluczowa kwestia to promowanie właściwych nawyków żywieniowych już od najmłodszych lat, aby unikać problemów związanych z otyłością w przyszłości”. Dzięki portalowi, NFZ dąży do ułatwienia dostępu do narzędzi wspierających zdrowie i zapobiegania chorobom. Jak dodaje Prezes NFZ: “Jeżeli się okaże, że nasze społeczeństwo,  które tak jak większość współczesnych cywilizacji będzie się starzeć, to istotne jest, abyśmy jak najdłużej zachowywali dobrą formę psychiczną i fizyczną.”

W odniesieniu do przedmówców, Dyrektor Korbiński także zwrócił szczególną uwagę na Indywidualne Konto Pacjenta (IKP), które staje się platformą wspierającą świadome zarządzanie zdrowiem. Jak wspomniana, „Na tym IKP będą się pojawiały coraz to nowe aplikacje, które będą zwiększać świadomość w zakresie chociażby chorób układu krążenia”. W przyszłym roku ma zostać uruchomiony Kalkulator Zdrowia, który poprzez analizę danych dotyczących stylu życia, pozwoli użytkownikom na ocenę ryzyka zdrowotnego i motywację do eliminacji czynników ryzyka.

Na zakończenie Senator Gorgoń-Komor podkreśliła znaczenie medycyny spersonalizowanej, w tym badań genetycznych. Jak zauważa: „Mam pacjentów, którzy określają sobie w ramach medycyny spersonalizowanej cały genom ludzki, a my, lekarze, musimy się edukować, co z tym zrobić”. Przyszłość profilaktyki widziana jest także w szerzeniu wiarygodnych informacji. Zwróciła uwagę również na zalew internetu fake newsami i potrzebę rzetelnej edukacji zdrowotnej. Jak podsumował moderator: „Jeżeli już tak miłujemy ten czas spędzany z telefonem, to poświęćmy tam chwilę na własne zdrowie: załóżmy konto na IKP,  przyjrzyjmy je i poszukajmy tam sprawdzonych rozwiązań i wiarygodnych informacji”.