Terapia CAR-T, będąca jednym z najbardziej zaawansowanych osiągnięć współczesnej medycyny, rozpoczęła swój globalny triumf w Stanach Zjednoczonych niespełna dekadę temu. Od momentu, gdy amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła pierwsze produkty oparte na tej technologii w 2017 roku [1], CAR-T stało się symbolem nowej ery w leczeniu nowotworów. Jednak dla pacjentów w Polsce była to dotąd jedynie odległa nadzieja, dostępna głównie za granicą. Teraz, dzięki polskiemu producentowi, ten innowacyjny sposób walki z rakiem wkracza także do krajowych ośrodków medycznych.
CAR-T to przełomowa technologia, w której limfocyty T pacjenta – komórki odpornościowe – są modyfikowane genetycznie, aby precyzyjnie rozpoznawać i niszczyć komórki nowotworowe [2]. To rozwiązanie, które w wielu przypadkach daje szansę na życie pacjentom z zaawansowanymi nowotworami, u których inne terapie zawiodły. Chociaż metoda była dotychczas dostępna tylko w wiodących zagranicznych klinikach, teraz Polska dołącza do tego elitarnego grona.
Od lat 90., kiedy badania nad immunoterapiami zaczęły nabierać tempa, świat medycyny stopniowo zbliżał się do przełomu, jakim jest CAR-T. W Polsce, chociaż dyskusje na temat wprowadzenia tej terapii trwały od kilku lat, prawdziwym punktem zwrotnym stało się opracowanie przez firmę FamiCordTx S.A. we współpracy z Polskim Bankiem Komórek Macierzystych (PBKM) metodologii produkcji CAR-T [3]. To pierwszy krok do wytwarzania tego rodzaju terapii na miejscu, co znacząco skraca czas oczekiwania pacjentów.
W ramach badania klinicznego CARLA, które rozpoczęło się w Warszawie i Gdańsku, czterem pacjentom z chłoniakiem podano zmodyfikowane genetycznie limfocyty T, a pierwszy zabieg wykonano w lipcu 2023 roku. „To olbrzymi postęp dla pacjentów hematoonkologicznych. Cieszymy się, że uczestniczymy w tym pionierskim projekcie w Polsce” – mówi prof. Grzegorz W. Basak, kierownik Kliniki Hematologii CSK UCK WUM [4]. Ta innowacyjna metoda jest nadzieją dla wielu osób, które do tej pory nie miały dostępu do skutecznej terapii w Polsce.
Polska wersja CAR-T może zrewolucjonizować nie tylko leczenie nowotworów hematologicznych, ale także otworzyć drzwi do terapii innych chorób, takich jak nowotwory lite czy HIV. Co więcej, rozwijana jest również platforma allogeniczna, która ma umożliwić natychmiastowe podanie CAR-T pacjentom, bez konieczności oczekiwania na personalizowaną terapię. Jest to krok, który może całkowicie zmienić sposób, w jaki postrzegamy leczenie nowotworów.
Polski rynek biotechnologiczny, dzięki takim inicjatywom, szybko zyskuje na znaczeniu. FamiCordTx nie tylko przyspiesza dostępność terapii w kraju, ale także pracuje nad nowymi technologiami, jak CAR-T z krwi pępowinowej, co dodatkowo zwiększy możliwości leczenia dla polskich pacjentów.
Bibliografia:
[1] Mitra A, Barua A, Huang L, Ganguly S, Feng Q, He B. From bench to bedside: the history and progress of CAR T cell therapy. Front Immunol. 2023;14:1188049. Published online 2023 May 15. doi:10.3389/fimmu.2023.1188049.
[2] CAR T Cells: Engineering Patients’ Immune Cells to Treat Their Cancers, https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/research/car-t-cells
[3] Pierwsza terapia CAR-T wytworzona w Polsce jest podawana pacjentom, https://politykazdrowotna.com/artykul/pierwsza-terapia-car-t-n1293647
[4] Pierwsza terapia CAR-T wytworzona w Polsce jest podawana pacjentom https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C104753%2Cpierwsza-terapia-car-t-wytworzona-w-polsce-jest-podawana-pacjentom.html
Fot. Unsplash
