„Panie i panowie, z przyjemnością opowiem swoją historię. Jestem mądrym człowiekiem, ponieważ mam bardzo dobry mózg z 48 przekaźnikami elektrycznymi” – z takimi słowami w 1939 r., podczas Targów Światowych w Nowym Jorku, zaprezentował się publiczności pierwszy humanoidalny robot, Elektro [1]. Jego „ciało” miało 210 cm wzrostu, ważyło 118 kg, a on potrafił między innymi chodzić, liczyć, mówić, śpiewać i palić papierosy. Był to początek długiej historii robotów humanoidalnych, która prowadzi nas do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, gdzie współcześnie gościmy roboty takie jak Babyclon oraz Robot Kopernik. Czym wyróżnia się nowy robot – humanoidalna Ameca?
Robotyczny Dzień Kobiet
Ameca, stworzona przez brytyjską firmę Engineered Arts, jest już trzecim robotem humanoidalnym w CNK – pojawiła się na wystawie 8 marca 2024. Ameca, mająca 187 cm wzrostu, błękitne oczy i niebiesko-szarą karnację, wyróżnia się nie tylko wyglądem, ale i zaawansowanymi funkcjami. Jest wyposażona w 61 siłowników, z czego 27 w twarzy. Pozwala jej to naśladować ludzkie emocje, dzięki czemu jej mimika jest niezwykle realistyczna. Porusza się płynnie, a jej twarz, wykonana z silikonu, uwydatnia subtelne ruchy mięśni. Dzięki wykorzystaniu modelu językowego GPT, Ameca może prowadzić inteligentne rozmowy, korzystając z zasobów internetu i generować różnorodne treści. Przed nią wystawiano „Babyclon”, przypominający noworodka, oraz „Kopernika”, odzwierciedlającego postać samego Mikołaja Kopernika. Te roboty nie tylko demonstrują postęp technologiczny, ale również prowokują do zastanowienia się nad naszą przyszłością obok tak zaawansowanych maszyn. Jest dofinansowana z Programu „Nauka dla Ciebie” Ministra Nauki i Centrum Nauki Kopernik.
Robot Ameca jest częścią wystawy „Przyszłość jest dziś”. Prowokujemy do tego, żeby sobie wyobrazić przyszłość i swoją rolę w tej przyszłości – w zmieniającym się świecie. Możemy się zastanowić, jaki będzie świat, kiedy takie postacie się upowszechnią. Jak się będziemy czuli w otoczeniu robotów, które są szybsze i wytrzymalsze. Czy powinniśmy ją traktować z szacunkiem i atencją czy wręcz przeciwnie, bo roboty nie mają odczuć?
– mówi Irena Cieślińska w wywiadzie dla PAP. [3]
Interakcja z robotami, takimi jak Ameca, otwiera nowe perspektywy na zrozumienie AI i robotyki. W CNK ustawiono filtry w dialogach z robotem, aby unikać tematów kontrowersyjnych, jak polityka. Reakcje ludzi na tak realistyczne roboty są różnorodne – od zdumienia po niepokój. To stawia pytania o emocjonalny i społeczny wpływ, jaki roboty mogą wywierać na ludzi. Nadchodzący robot-pies Spot, od Boston Dynamics, dodaje nowy wymiar do tej robotycznej rodziny. Spot może poruszać się po różnorodnym terenie i być wykorzystywany w różnych aplikacjach, od monitoringu po pomoc w katastrofach. To podnosi pytania o etykę, bezpieczeństwo, a także o to, jak te technologie zmienią naszą codzienność.
Ameca jest bardziej zaawansowanym robotem niż „Kopernik”. Ma nieprawdopodobną mimikę twarzy, ale jednak widzimy, że to nie jest człowiek, co wywołuje dość dziwne wrażenie. Wydaje mi się, że to jest inny obraz przyszłości, z którą prawdopodobnie w przyszłości będziemy musieli się skonfrontować
– komentuje Robert Firmhofer w wywiadzie dla PAP. [3]
Kopernik radzi sobie z najtrudniejszymi pytaniami
Mający twarz Mikołaja Kopernika, wysoki na 190 cm i ważący 100 kg, Kopernik stanowi imponujący przykład inżynierii i technologii. Wykorzystuje zaawansowany model językowy GPT3 z 175 miliardami parametrów, co umożliwia mu prowadzenie rozmów na dowolny temat i radzenie sobie z najtrudniejszymi pytaniami. Jednak to nie jedna sztuczna inteligencja stoi za działaniem Kopernika. Potrzebne są różne programy, aby umożliwić mu rozpoznawanie twarzy, śledzenie wzrokiem, rozumienie mowy, interpretację tekstu oraz udzielanie odpowiedzi. [4] Dodatkowa AI odpowiada za naturalnie brzmiący głos robota. Wszystko to sprawia, że robotyczny Kopernik przypomina do złudzenia człowieka, co może wywoływać u niektórych efekt doliny niesamowitości. Tak jak Ameca, Kopernik reprezentuje nowe możliwości zrozumienia AI i robotyki. W CNK ustawiono filtry w dialogach z obydwoma robotami, aby unikać kontrowersyjnych tematów takich jak polityka.
Pierwsze Kroki: Televox i Elektro
Warto przy tym wspomnieć o Televoxie, z 1928 roku, który był prototypem robota. Choć pierwotnie służył do prostych operacji w stacjach energetycznych, jego ewolucja przez ręce Roya J. Wensleya doprowadziła do powstania Elektro. Televox zapoczątkował drogę, którą później podążył Elektro, zadziwiając publiczność swoimi umiejętnościami, chociaż tak naprawdę nie mógł chodzić ani mówić – wypowiadał tylko dwa zdania. Po wojnie, Elektro stał się robotem-celebrytą, biorąc udział w kampaniach reklamowych, zanim ostatecznie został zapomniany, a potem ponownie odkryty i umieszczony w muzeum.
Roboty, takie jak Ameca i Kopernik, a także nadchodzący robot-pies Spot od Boston Dynamics, który może poruszać się po różnorodnym terenie i być wykorzystywany w różnych aplikacjach, od monitoringu po pomoc w katastrofach, są oznakami naszych, coraz bardziej zaawansowanych technologicznie, czasów. CNK odgrywa kluczową rolę w edukowaniu publiczności o tych technologiach, a także w stawianiu ważnych pytań o ich wpływ na społeczeństwo i naszą przyszłość. Wraz z postępem technologicznym, który obserwujemy, rodzą się niezliczonemożliwości, ale także wiele wyzwań. Roboty, od Elektro po Amekę i Spota, nie tylko świadczą o naszym geniuszu inżynieryjnym, ale także zadają pytania o nasze miejsce i tożsamość w coraz bardziej zautomatyzowanym świecie. Ostatecznie, są one nie tylko narzędziami, ale także lustrem, w którym odbijają się nasze ambicje, nadzieje i obawy dotyczące przyszłości.
Grafika nagłówka: Centrum Nauki Kopernik
Bibliografia:
[1] Sztuczna inteligencja, „1939: pierwszy robot humanoidalny”, https://www.sztucznainteligencja.org.pl/portfolio/1939-pierwszy-robot-humanoidalny/ [dostęp: 12.03.2024]
[2] Krystian Rusiniak, Androidka Ameca w Centrum Nauki Kopernik. Zobacz fascynujące dzieło potęgi ludzkiego umysłu, https://tvmn.pl/Androidka-Ameca-w-Centrum-Nauki-Kopernik-Zobacz-fascynujace-dzielo-potegi-ludzkiego-umyslu-FOTOGALERIA-7758a [dostęp: 12.03.2024]
[3] Polska Agencja Prasowa, Trzeci robot humanoidalny w Centrum Nauki Kopernik. Kolejnym robotyczny pies, https://www.pap.pl/aktualnosci/trzeci-robot-humanoidalny-w-centrum-nauki-kopernik-kolejnym-robotyczny-pies-nasze-wideo [dostęp: 12.03.2024]
[4] Roboty na Wystawach, Centrum Nauki Kopernik, https://www.kopernik.org.pl/wystawy/robot-kopernik [dostęp: 12.03.2024]
Zuzanna Czernicka
