Fascynacja studiowaniem za granicą przetrwała wieki, przekształcając się w dynamiczny globalny ruch. Napędzana postępem technologicznym i głębokim poczuciem współzależności, internacjonalizacja szkolnictwa wyższego stała się kluczowa dla kształtowania krajobrazu akademickiego. W erze globalizacji kraje Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska, muszą dostosować się do zachodzących zmian, rozwijając swoje oferty edukacyjne i tworząc międzynarodowe sieci akademickie. Niniejszy artykuł zagłębia się w wielowymiarowe aspekty internacjonalizacji szkolnictwa wyższego, analizując konteksty historyczne, obecne trendy w edukacji akademickiej oraz przyczyny rozwoju tego globalnego zjawiska.

Kontekst historyczny

Korzenie międzynarodowej edukacji sięgają czasów starożytnych, gdy uczonych z różnych kultur przyciągały słynne instytucje naukowe, takie jak chociażby Uniwersytet Nalanda w starożytnych Indiach. O znaczącym wzroście mobilności studentów możemy mówić, jednak dopiero od XX wieku. Przyczyniły się do tego takie inicjatywy jak międzynarodowy program stypendialny Fulbrighta (powstał w 1946 roku), który stworzył fundamenty międzynarodowej wspólnoty akademickiej oraz uruchomiony w 1999 roku proces boloński, wspierający mobilność studentów i pracowników naukowych na Starym Kontynencie. Obecnie zdecydowanym liderem jeśli chodzi o liczbę międzynarodowych studentów są Stany Zjednoczone, które w ostatnim roku przed pandemią, czyli 2019 gościły ponad milion takich osób.

Rola internacjonalizacji

Poza wzbogacaniem kulturowym, edukacja międzynarodowa stanowi istotny czynnik napędzający wzrost ekonomiczny. W 2019 roku międzynarodowi studenci dołożyli do amerykańskiej gospodarki oszołamiającą kwotę 44 miliardów dolarów. Co więcej współprace między prestiżowymi instytucjami prowadzą do przełomowych innowacji. Na przykład partnerstwo między Uniwersytetem Cambridge a Massachusetts Institute of Technology (MIT) zaowocowało znaczącymi postępami, zwłaszcza w badaniach nad rakiem i energią odnawialną.

Mobilność studentów międzynarodowych

Tradycyjne destynacje, takie jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Australia i Kanada, nadal przyciągają międzynarodowych studentów. W 2019 roku Wielka Brytania gościła ponad 490 000 studentów zagranicznych, podkreślając swoją atrakcyjność jako centrum edukacyjne. Jednakże także nowe kierunki, takie jak Tajwan i Malezja, zdobywają popularność, odzwierciedlając różnorodność globalnego rynku edukacyjnego Jeżeli chodzi o głównych dostarczycieli międzynarodowych studentów, od lat królują tutaj trzy państwa: Chiny, Indie i Korea Południowa.

Największe wyzwania

Rozwój międzynarodowej edukacji nie jest pozbawiony wyzwań. Zmienne polityki wizowe, napięcia geopolityczne i wzrastające koszty edukacji to jedne z głównych przeszkód, o których należy wspomnieć. Polska oraz inne państwa Europy Środkowo-Wschodniej powinny podjąć aktywne działania, aby pokonać te bariery i zapewnić płynny przepływ międzynarodowych studentów.

Przyszłość internacjonalizacji

Pandemia COVID-19, która rozpoczęła się pod koniec 2019 roku, była źródłem bezprecedensowych wyzwań dla międzynarodowej edukacji. Jednakże przyspieszyła także innowacyjne rozwiązania. Wirtualne wymiany i krótkoterminowe programy studiów zyskały popularność, oferując wgląd w przyszłość internacjonalizacji edukacji. Z drugiej strony pokonywanie barier językowych i nostryfikacja dyplomów zagranicznych uczelni to wciąż poważne wyzwania, które powinny zostać zaadresowane najbliższych latach. Ciekawą inicjatywą z pewnością jest rozwijanie infrastruktury do wymiany wirtualnej, która może przyczynić się do rozpowszechnienia możliwości międzynarodowych wymian akademickich wśród studentów z mniej zamożnych rodzin.

Podsumowanie

Internacjonalizacja szkolnictwa wyższego stanowi wyraz ewolucji globalnej nauki. Radzenie sobie z wyzwaniami i wykorzystywanie nadążających się możliwości jest absolutnie kluczowe. Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej, muszą być elastyczne, eliminując bariery i tworząc środowisko, w którym internacjonalizacja edukacji mogłaby kwitnąć. Działając w ten sposób, poszczególne państwa mogą znacząco przyczynić się do budowania globalnej wspólnoty akademickiej, promując wzajemne powiązania i dobrobyt na świecie.

O trendzie internacjonalizacji w szkolnictwie wyższym więcej dowiesz się z raportu Coopernicus „Shifting Horizons: Transformative Trends Reshaping the Landscape of Higher Education”. Publikacja nastąpi już 13 grudnia 2023 r.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na latach 2018-2030