„Owoce są zdrowe” – jest to stwierdzenie tak znane i często powtarzane, że można wręcz nazwać je truizmem. Czy jednak wiemy, dlaczego tak jest? Niechybnie wielu z nas udzieli odpowiedzi zawierającej sformułowania takie jak „zawartość witamin” czy „zmniejszenie ryzyka wielu chorób” i bez wątpienia będą to odpowiedzi jak najbardziej poprawne. Co jednak, jeżeli chcielibyśmy zbadać ten temat nieco głębiej?

Należy bowiem wskazać na skądinąd niezbyt odkrywczy fakt, że korzystny wpływ owoców na ludzki organizm zależy od ich składu chemicznego. Nie znaczy to jednak, że poruszając się na tym polu możemy poprzestać jedynie na wymienieniu witamin, które wchodzą w skład danego owocu, ponieważ istotą tego zagadnienia jest skład bardziej skomplikowanych związków chemicznych, a także ich ilość. W tym momencie można jeszcze dodać, że ilość substancji zależy nie tylko od rodzaju owocu, ale także od takich czynników jak na przykład jego dojrzałość czy czas oraz sposób przechowywania, co ma miejsce chociażby w przypadku witaminy C. [2]

Dr Izabela Konczak w swoim badaniu zajmuje się właśnie analizą składu chemicznego australijskiej flory pod względem występowania substancji korzystnie wpływających na funkcjonowanie organizmu. Brzmi egzotycznie? No cóż, w pewnym sensie tak właśnie jest, niemniej informacje uzyskane na temat owoców z Antypodów wskazują nierzadko bardzo interesujące zależności pomiędzy roślinami z naszej i tej nieco bardziej odległej części świata.

Za przykład możemy wziąć chociażby znaną nam dobrze borówkę amerykańską. Zawiera ona fenole, należące do szerszej grupy fitochemikaliów, czyli związków chemicznych wytwarzanych przez rośliny w celu ochrony między innymi przed grzybami czy bakteriami. [2] Fenole są pożądanym składnikiem pożywienia, ponieważ korzystnie wpływają na trawienie i są relatywnie łatwo wchłaniane. Występują nie tylko w znanych nam dobrze owocach, ale również na przykład w śliwce kakadu, śliwce Davidsona, quandongu czy riberry – i to w ilościach na tyle dużych, że ich spożycie może mieć znaczący wpływ na poprawę funkcjonowania ludzkiego organizmu. [2]

Kolejnym składnikiem obficie występującym w australijskich owocach jest luteina, która korzystnie działa na wzrok i zapobiega jego degradacji związanej z procesem starzenia się organizmu. [4] Ten związek chemiczny występuje na przykład w Limonce pustynnej (desert lime) czy we wspomnianych już Śliwkach Kakadu i Davidsona.

Kolejną z substancji, których zawartość została zbadana przez dr Izabelę Konczak, jest witamina C. Australijska flora wydaje się być bardzo bogata w ten związek, bowiem lokalna Limonka pustynna zwiera jej dwukrotnie więcej niż hodowane w Kalifornii pomarańcze i aż pięciokrotnie więcej niż świeże mandarynki. Z kolei poziom witaminy C w riberry jest porównywalny z jej poziomem w dziko rosnących limonkach. [2]

Australijskie owoce są także źródłem pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jako że regulują zachodzące w nim procesy. Przykładowo żelazo jest kluczowym składnikiem hemoglobiny w czerwonych krwinkach, które umożliwiają transportowanie tlenu z płuc do innych części ciała. [3]  Owoce takie jak quandong czy lemon aspen są szczególnie bogate w ten pierwiastek. Wspomniany już quandong zawiera również duże ilości potasu oraz sodu.

Badaczka podkreśla, że rozszerzenie swojej diety o opisane w tekście australijskie owoce może wzbogacić nasz organizm o cały szereg substancji mających na niego korzystny wpływ.

W celu dalszego zgłębiania tematu zapraszamy do zapoznania się z pracą dr Izabeli Konczak, która wraz z innymi naukowcami napisała kompleksową i jednocześnie bardzo przejrzystą pracę „Health benefits of Australian native foods – An evaluation of health-enhancing compounds” na temat prozdrowotnych wartości australijskich owoców. Natomiast w celu uzupełnienia wiedzy o kwestie ściśle związane z chemiczną stroną tego zagadnienia zachęcamy do zapoznania się z treścią Cherikoff & Konczak, „An overview of the health attributes of wild foods”.

Bibliografia:

1. Konczak et al., Health benefits of Australian native foods – An evaluation of health-enhancing compounds, Rural Industries Res. Dev. Corporation, 1-41, 2009 (dostęp na 17.12.2022) https://www.researchgate.net/publication/285127462_Health_benefits_of_australian_native_foods_-_An_evaluation_of_health-enhancing_compounds
2. Cherikoff & Konczak, An overview of the health attributes of wild foods, 2015 (dostęp na 17.12.2022.) https://www.researchgate.net/publication/281444987_An_overview_of_the_health_attributes_of_wild_foods
3. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1995, tom 2, str. 731
4.  Health Encyclopedia, Health Center University of Rochester, (dostęp na 17.12.2022) https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=19&contentid=Lutein