Moda się zmienia, różnych okazji przybywa, a my stale kupujemy nowe ubrania. Czy to stwierdzenie wciąż jest aktualne? Najnowsze informacje o ogromnym wpływie przemysłu modowego na środowisko potrafią zaskoczyć wielu konsumentów, a także są motywacją do bardziej zrównoważonego rozwoju tego sektora. Czy produkcja ubrań faktycznie niszczy środowisko?
Czym jest “slow fashion”?
W ostatnich latach globalny przemysł modowy był świadkiem zmiany paradygmatu w kierunku bardziej zrównoważonego rozwoju, a polski rynek nie jest tu wyjątkiem. Konsumenci stają się bardziej świadomi wpływu swoich wyborów na środowisko
i społeczeństwo, rośnie zapotrzebowanie na zrównoważoną modę (eng. slow fashion lub sustainable fashion). Jest to część rozwijającej się filozofii designu i trendów zrównoważenia, a jej celem jest stworzenie systemu, który mógłby być bezgranicznie popierany
w kategoriach enwironmentalizmu i odpowiedzialności społecznej. Moda, która aktywnie ogranicza lub eliminuje swój negatywny wpływ na życie ludzi, zwierząt i planety. Idea zrównoważenia dotyka wielu aspektów i jest realizowana na wielu płaszczyznach. Zatem jak w Polsce wygląda jej rozwój i jakie kroki podejmowane są przez polskich konsumentów
w celu stworzenia ekologicznego i bardziej etycznego krajobrazu mody?
Wzrost popularności fast fashion, czyli problem nowoczesnego przemysłu odzieżowego
Fast fashion odnosi się do szybkiej produkcji i konsumpcji niedrogiej odzieży, często charakteryzującej się szybko zmieniającymi się trendami i bardzo niskimi kosztami produkcji. Chociaż zrewolucjonizował dostęp do modnych ubrań, jego konsekwencje są głębokie
i wielopłaszczyznowe. Szybkie tempo produkcji ubrań prowadzi do dużej rotacji stylów, przyczyniając się do nadmiernego marnotrawstwa i zanieczyszczenia. Poleganie na taniej sile roboczej i pracochłonnych praktykach często prowadzi do zaniżania warunków pracy zatrudnianych w fabrykach i degradacji środowiska, w tym zanieczyszczenia wody i nadmiernej emisji gazów cieplarnianych. Co więcej, kultura wyrzucania, promowana przez modę fast fashion, zachęca do nadmiernej konsumpcji i obniża wartość odzieży, podważając wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju i etyki w przemyśle.
Problem zanieczyszczenia środowiska
Dr inż. Edyta Łaskawiec, technolożka wody i ścieków, podkreśla “Obecnie w produkcji tkanin i odzieży stosuje się ponad 2500 związków chemicznych, w tym barwniki, kwasy, zasady, środki zmniejszające palność, substancje promieniochronne czy przeciwgrzybiczne i antybakteryjne. Organizacja Narodów Zjednoczonych wymienia branżę modową, jako drugą najbardziej zanieczyszczającą środowisko ze wszystkich gałęzi przemysłu – odpowiada za 8% globalnych antropogenicznych emisji dwutlenku oraz produkcję aż 20% wszystkich ścieków przemysłowych. Do samego barwienia tkanin rocznie zużywa się na świecie około 5 bilionów litrów wody.”
“Kolejnym problemem związanym z przemysłem tekstylnym jest mikroplastik, ponieważ to włókna tworzyw sztucznych mają swój znaczący udział w zanieczyszczeniu środowiska wodnego. Do syntetycznych mikrowłówkien z niebiodegradowalnych polimerów, należą nie tylko poliester, ale również nylon, sztuczny jedwab, politereftalan etylenu (PET), polipropylen (PP), akryl, a także spandex. Badania pokazują, że ryby, które spożywały mikrowłókna w swoich organizmach miały podwyższone stężenia substancji powodujących zaburzenia gospodarki hormonalnej, a także uszkodzenia w obrębie wątroby.”
Dr inż. Edyta Łaskawiec
Konsumpcjonizm odzieżowy w Polsce
Konsumpcjonizm w dziedzinie odzieży jest w Polsce zjawiskiem godnym uwagi, o czym świadczą przekonujące statystyki. W ciągu ostatniej dekady konsumpcja odzieży w kraju znacznie wzrosła, a według najnowszych danych polscy konsumenci kupują średnio 15 kilogramów odzieży na mieszkańca rocznie. Ten napływ zakupów odzieży wskazuje na kulturę jednorazowego użytku, w której fascynacja modą fast fashion doprowadziła
do stałego obrotu artykułami odzieżowymi. Niestety trend ten przyczynia się również
do wpływu branży modowej na środowisko, a znaczna część tej odzieży trafia na wysypiska. Wraz ze wzrostem świadomości wpływu tego wzorca konsumpcji na środowisko rośnie zainteresowanie zrównoważonymi alternatywami, takimi jak zakupy z “drugiej ręki”, lokalna i etycznie produkowana moda oraz wypożyczanie odzieży. Statystyki te służą jako wezwanie do działania, zachęcając do zmiany w kierunku bardziej świadomych i sumiennych nawyków konsumpcji odzieży w Polsce.
Rosnąca świadomość i popyt
Polski przemysł modowy, podobnie jak wiele innych, dostrzega pilną potrzebę zmian. Konsumenci są coraz bardziej zaniepokojeni ekologicznymi konsekwencjami szybkiej mody, a także warunkami jakie panują w pracy w tym przemyśle. Ta zwiększona świadomość doprowadziła do wzrostu popytu na odzież produkowaną zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i etyki. Na polskiej scenie mody dokonuje się niezwykła zmiana,
a lokalni projektanci i marki przejmują inicjatywę w zakresie zrównoważonego rozwoju. Ci pionierzy nie tylko projektują estetyczną odzież, ale także kładą nacisk na materiały, które są przyjazne dla środowiska, etyczne procesy produkcyjne i uczciwe praktyki pracy. Opowiadając się za zrównoważoną modą, torują drogę dla bardziej świadomej
i odpowiedzialnej branży.
Innowacyjne materiały i techniki produkcji
Jednym z filarów zrównoważonej mody jest wykorzystanie innowacyjnych materiałów
i technik produkcji. W Polsce wiele marek skupia się na opracowywaniu tkanin przyjaznych dla środowiska, takich jak bawełna organiczna, poliester pochodzący z recyklingu, a nawet innowacyjne alternatywy, takie jak skóra grzybowa i tkaniny z włókien ananasowych. Materiały te nie tylko zmniejszają wpływ produkcji mody na środowisko, ale także promują efektywne gospodarowanie zasobami. Ekologiczny ruch modowy w Polsce rozwija się głównie dzięki szeroko pojętej współpracy. Różne zainteresowane strony, w tym projektanci, producenci, konsumenci i organy rządowe, łączą siły, aby napędzać zmiany. Tygodnie mody, seminaria i warsztaty koncentrujące się na zrównoważonym rozwoju stały się platformami wymiany wiedzy i podnoszenia świadomości w tej sferze. Ponadto współpraca między środowiskiem akademickim a przemysłem sprzyja badaniom i innowacjom w celu stworzenia bardziej zrównoważonego ekosystemu mody. Doskonałym tego przykładem jest praca naukowa napisane przez Magdalenę Popowską i Aleksandrę Sinkiewicz “Sustainable Fashion in Poland – Too early or Too Late?”, która dogłębnie wnika i opisuje wszelkie aspekty związane z ekologiczną modą w odniesieniu
do polskiego rynku.
Wyzwania i szanse
Postępy są widoczne, natomiast wyzwania wciąż pozostają. Jedną z istotnych przeszkód jest błędne przekonanie, że zrównoważona moda jest synonimem wyższych kosztów. Edukacja konsumentów na temat długoterminowych korzyści płynących z inwestowania w wysokiej jakości, etycznie wytwarzaną odzież może pomóc w rozwiązaniu tego problemu. Ponadto tworzenie gospodarki o zamkniętym obiegu poprzez inicjatywy w zakresie recyklingu
i upcyklingu może rozwiązać problem odpadów tekstylnych. Polski rząd podejmuje również działania na rzecz wspierania slow fashion. Omawiane są ramy polityki i rozwiązania zachęcające do stosowania zrównoważonych praktyk w całym łańcuchu dostaw mody. Wprowadzając zasady zrównoważonego rozwoju do środowiska prawnego oraz regulacyjnego, Polska dąży do stworzenia środowiska sprzyjającego rozwojowi zrównoważonych firm modowych.
Konkluzja
Zrównoważony ruch modowy w Polsce nabiera tempa, napędzany rosnącą świadomością zagadnień ekologicznych i etycznych w branży modowej. Lokalni projektanci, marki i różne zainteresowane strony współpracują, aby na nowo zdefiniować przemysł odzieżowy
w naszym kraju. Dzięki innowacyjnym materiałom, etycznym praktykom produkcyjnym
i zwiększonej edukacji konsumenckiej Polska udowadnia, że nie jest ani za wcześnie, ani
za późno, aby przyjąć zrównoważoną modę i utorować drogę dla bardziej odpowiedzialnego
i świadomego przemysłu. Sklepy z odzieżą używaną, niegdyś pomijane, znalazły się
w centrum uwagi ze względu na ich rosnącą popularność w ostatnich latach. Oferują świeże spojrzenie na zrównoważoną modę, wydłużając żywotność odzieży i promując gospodarkę zamkniętego obiegu. Wraz ze zwiększającą się świadomością konsumenci stają się bardziej poinformowani jeżeli chodzi o wpływ mody na środowisko, a sklepy z używanymi produktami oferują realne rozwiązanie, które jest zgodne z etyczną konsumpcją. Oprócz uroku przystępności, atrakcyjność unikalnych i zabytkowych elementów, często spotykanych w tych sklepach, dodaje warstwę indywidualności do własnego stylu. Powstanie platform internetowych dodatkowo napędza ten trend, czyniąc ukochaną modę dostępną dla globalnej publiczności. Sklepy z używanymi produktami nie tylko oferują bogactwo modowych produktów, ale także przyczyniają się w znacznym stopniu do zmniejszenia ilości odpadów tekstylnych i wspierania bardziej odpowiedzialnego podejścia do konsumpcji odzieży. Zatem pozostaje tylko czekać na coraz to nowsze innowacje i rozwiązania w tej dziedzinie oraz obserwować ich wpływ na środowisko i inne płaszczyzny.
Bibliografia:
- “Sustainable Fashion in Poland – Too Early or Too Late?” M. Popowska; A.Sinkiewicz
- “Earth to Fashion” magazyn Vogue; wydanie maj 2007 r.
- “Moda i Planeta. Jak fast fashion niszczy środowisko?” G. Latos
URL: https://m.ekonsument.pl/a67298_moda_i_planeta.html - Leksykon mody odpowiedzialnej URL: https://leksykon.fashrev.pl
- Artykuł „The environmental impact of the fast fashion industry”, SANVT Journal, https://sanvt.com/blogs/journal/environmental-impact-of-fast-fashion-infographic, dostęp: 29.08.2023
Olga Brzezińska
