Rocznie do Polski trafia kilkaset tysięcy ton zagranicznych odpadów, pochodzących przede wszystkim z Niemiec, ale także z Wielkiej Brytanii, Włoch, a nawet, co zaskakujące, z Nigerii – czego znamiennym przykładem są importowane z tego kraju zużyte baterie. System selektywnej zbiórki nie działa prawidłowo, co powoduje marnotrawienie wartości odpadów. [1] Dlaczego więc Polska tak chętnie importuje odpady?
Odpowiedź leży w ekonomicznych czynnikach. Różnice w kosztach przetwarzania, rozbieżności w regulacjach prawnych i różny stopień nadzoru ze strony organów rządowych sprzyjają transgranicznemu transportowi odpadów. [1] Okresowe raporty podkreślają incydenty nielegalnego usuwania odpadów, w których pozbawione skrupułów podmioty otrzymują zapłatę za odbiór odpadów, a następnie przeznaczają je do spalenia, skutecznie zacierając wszelkie ślady ich istnienia.
Polska musi zmierzyć się z tym skomplikowanym problemem, co wymaga bardziej zrównoważonej i spójnej strategii gospodarowania odpadami. Import może zwiększać zanieczyszczenie, ale jednocześnie katalizować postęp technologiczny i inwestycje w infrastrukturę recyklingu.
Obecnie Polska może się pochwalić ośmioma instalacjami termicznego przekształcania odpadów (ITPO), ale są plany pięciokrotnego zwiększenia tej liczby w najbliższej przyszłości. W odpowiedzi na ambitny plan złożono 39 wniosków, w których ubiegano się o finansowanie, którego łączna wysokość wyniosła prawie 10,5 miliarda euro [2]. Jedną z polskich firm, które przyczyniają się do rozwoju ITPO w Polsce jest EMKA S.A., która jest w trakcie budowy dwóch instalacji – w Kędzierzynie Koźlu oraz Redzikowie.
Odpady – sprawa polska
Kwestia gospodarki odpadami w Polsce jest coraz pilniejsza, ponieważ wzrasta ilość przywożonych do kraju odpadów. Dane GIOŚ wskazują, że od 2013 do 2021 roku ilość odpadów sprowadzanych na podstawie zezwoleń GIOŚ wzrosła ponad trzykrotnie. Wzrost importu odpadów przyczynił się do niebezpiecznych zdarzeń, takich jak pożar w magazynie odpadów toksycznych w Przylepie. Kontrole przeprowadzone tam w 2015 roku wykazały nieprawidłowości w gospodarce odpadami. W Częstochowie zaś odkryto nielegalne składowanie odpadów w pobliżu centrum miasta. Importowane odpady miały pochodzić z państwowej fabryki Nitro-Chem.
Problem nielegalnych składowisk odpadów jest dodatkowo utrudniony przez ich rozproszenie po całej Polsce. Przeciwdziałanie nielegalnemu składowaniu odpadów wiąże się z wysokimi kosztami, które szacowane są na 68,6 mln złotych. Chociaż część kosztów ma zostać pokryta przez fundusze ochrony środowiska, problem nielegalnych składowisk nadal istnieje. Brak proaktywnych działań może prowadzić do dalszych szkód.
EMKA S.A. posiada profesjonalny zespół fachowców będących w branży od kilkudziesięciu lat. Dodatkowo firma oferuje elastyczne, indywidualne warianty współpracy, a przede wszystkim doradztwo w zakresie aspektów ochrony środowiska. Rozwiązanie nie ogranicza się jedynie do wprowadzania innowacji na rynku – EMKA S.A. inwestuje także w kampanię świadomościową.
Czym zasilana jest instalacja termicznego przekształcania odpadów?
Konwencjonalne elektrownie cieplne, w szczególności te zasilane węglem, służą podwójnemu celowi dostarczania ciepła i energii elektrycznej do obszarów miejskich. Chociaż elektrownie te są wydajne w zaspokajaniu zapotrzebowania na energię, wiążą się ze znacznymi emisjami, które negatywnie wpływają na środowisko. Aby zaradzić temu wpływowi na środowisko, można wprowadzić termiczne przekształcanie odpadów jako rozwiązanie uzupełniające. Podejście to polega na przekształcaniu odpadów w energię za pomocą procesów termicznych. Zbadanie korzyści i powodów inwestowania w takie przedsięwzięcia ma kluczowe znaczenie dla zrównoważonego i przyjaznego dla środowiska wytwarzania energii.
Jak deklaruje przedstawiciel EMKA S.A.:
W celu właściwego działania zakładu termicznego, potrzebny jest gaz ziemny (350 m3/h) lub lekki olej opałowy (350 kg/h), które potrzebne są do zasilania pieca obrotowego głównie w fazie jego rozruchu, który stanowi ok. 2-3 % czasu pracy w skali roku. Instalacja wyposażona jest ponadto w system oczyszczania spalin – moduł ten również wymaga odpowiednich surowców – sorbentu (12 kg/h) oraz mocznika (10 l/h), niezbędna jest także pozyskiwana z miejskiej sieci wodociągowej woda – 4,22 m3/h. Co jednak istotne – choć ITPO potrzebuje do swojego działania prądu (250kW), jest w stanie wykorzystywać energię z własnej działalności – para wodna kierowana jest na turbinę, generując energię elektryczną.
Większa świadomość społeczeństwa
Rozprzestrzenianie się instalacji termicznego przekształcania odpadów w różnych regionach Polski można przypisać ograniczeniom nałożonym przez obowiązujące przepisy dotyczące składowania odpadów dla niektórych kategorii odpadów. Termiczne przekształcanie odpadów, polegające na przekształcaniu ich w użyteczną energię w postaci ciepła lub energii elektrycznej, stanowi skuteczne rozwiązanie zmniejszające obciążenie środowiska nadmierną ilością odpadów. Jednocześnie proces ten przyczynia się do wytwarzania bardzo potrzebnej energii do różnych celów, w tym do zasilania sieci komunalnych. Integracja instalacji termicznego przekształcania służy jako podejście dwufunkcyjne, odpowiadające na wyzwania związane z gospodarką odpadami przy jednoczesnym wspieraniu zrównoważonej produkcji energii.
Zakład przetwarzania odpadów na energię zajmuje się przede wszystkim przetwarzaniem odpadów, z którymi zgodnie z prawem nie można zrobić nic innego. Ta grupa odpadów obejmują odpady medyczne i weterynaryjne. Wbrew powszechnemu przekonaniu, odpady te składają się głównie z tekstyliów i tworzyw sztucznych. W związku z tym kryją w sobie dużą ilość niewykorzystanej energii, bo około 23 MJ na kilogram odpadów.
EMKA S.A.
Inwestycje w utylizacje to inwestycje w środowisko
EMKA S.A., realizując swoje plany inwestycyjne, staje na czele budowy Zakładu Odzysku Energii z Odpadów na terenie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Kędzierzynie Koźlu. Inwestycja ta wpisuje się w strategiczną wizję Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, kładącą nacisk na minimalny poziom inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy.
W Kędzierzynie-Koźlu zbudowaliśmy instalację do odzysku energii z odpadów powstających głównie w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z terminologią przemysłową sercem jest instalacja do termicznego przekształcania odpadów – EMKA S.A.
Każdy może mieć wkład – edukacja najmłodszych
Sztandarowa kampania EMKA S.A – „Odpad zdasz, drzewko masz!”, która zyskała popularność na przestrzeni lat, skierowana jest do najmłodszych członków społeczności i ma na celu zaszczepienie w nich poczucia świadomości ekologicznej. Od października 2023 r. firma przenosi swoją misję na wyższy poziom, zapraszając zorganizowane grupy, w tym dzieci w wieku szkolnym, młodzież, studentów i specjalistów ds. gospodarki odpadami, do zapoznania się z ich najnowocześniejszą instalacją. Wycieczki są oferowane bezpłatnie, podkreślając inkluzywność i dostępność dla wszystkich. Do tej pory miało miejsce już 11 wydań wspomnianej inicjatywy, które często przybierały formę dwóch okresów: wiosennego i jesiennego zbierania odpadów. Akcje zorganizowano w Żyrardowie, Słupsku, Chełmie oraz Kędzierzynie-Koźlu.
Podczas każdej z edycji inicjatywy gromadzone są niepotrzebne lub uszkodzone drobne urządzenia elektroniczne, przeterminowane leki oraz zużyte papiery i kartony. Zebrane materiały są następnie przekazywane do specjalistycznych zakładów, które zajmują się bezpiecznym usuwaniem lub przetwarzaniem tych odpadów, aby uniknąć zanieczyszczenia środowiska lub ponownego wprowadzenia ich do obiegu. [4]
fot. EMKA S.A.
Wizytacje instalacji mają na celu uświadomienie roli prawidłowego funkcjonowania systemu gospodarki odpadów medycznych. Tematyka jest dopasowywana odpowiednio do grupy wiekowej. Wszystko odbywa się w sposób zapewniający pełne bezpieczeństwo dla zwiedzających.
EMKA S.A.
Odpady medyczne stanowią znaczną część wszystkich odpadów wytwarzanych w większości krajów, przy czym około 75% z nich uznaje się za inne niż niebezpieczne. [5] Pozostałe 25% jest klasyfikowane jako niebezpieczne ze względu na zanieczyszczenie materiałami zakaźnymi, co może prowadzić do rozprzestrzeniania się chorób i różnych infekcji. Dlatego też właściwe zarządzanie odpadami medycznymi i ich utylizacja mają zasadnicze znaczenie. Wybuch pandemii COVID-19 spowodował ogromny wzrost ilości odpadów medycznych, zwłaszcza środków ochrony osobistej, takich jak maski, fartuchy i igły. Ten bezprecedensowy wzrost ilości odpadów medycznych podkreśla pilną potrzebę właściwego postępowania z tymi materiałami i ich przetwarzania w celu zapewnienia zdrowia publicznego i bezpieczeństwa środowiska.
[PŁATNA WSPÓŁPRACA]
Bibliografia:
[2] https://portalochronysrodowiska.pl/odpady-i-bdo/planowane-powazne-inwestycje-w-rozwoj-itpo-2668.html
[3] https://ekoemka.com.pl/category/blog/
[5] https://www.mdpi.com/2076-3298/9/11/146
Zuzanna Czernicka
