Ostatni panel dotyczył roli nowych technologii w dyplomacji. Dyskusję poprowadził Jakub Śliż – Uniwersytet SWPS. W rozmowie wzięli udział: dr. Hab. Aleksandra Gasztold –  Redaktorka Naczelna czasopisma naukowego Securo oraz Marcin Kuśmierczyk – Założyciel programu Polityka Zagraniczna.

Na początku prelegenci rozważali znaczenie pojęć takich jak dezinformacja oraz wojna informacyjna. Aleksandra Gasztold zaznaczyła, że dezinformacja to działanie intencjonalne, polegające na fałszowaniu informacji w celu osiągnięcia korzyści politycznych, ekonomicznych i społecznych. „Innymi słowy dezinformacja jest sfabrykowaną informacją, która niesie ze sobą pewną treść, najczęściej o charakterze mocno emocjonalnym” – zauważyła.

Marcin Kuśmierczyk podkreślił, że zamknięcie pojęcia wojny informacyjnej w ramach jednej definicji to niezmiernie trudne zadanie. „Odwołując się do klasyków od Sun Zi do Carla Clausewitza, wszyscy kładą nacisk na to, że celem wojny jest złamanie oporu swojego przeciwnika. Zatem parafrazując, celem wojny informacyjnej jest złamanie oporu swojego przeciwnika poprzez rozprzestrzenianie dezinformacji” – oznajmił. Zauważył, że każdy kto bacznie obserwuje wydarzenia w Ukrainie wie, jak istotną rolę odgrywa obecnie wojna informacyjna, która jest wszechobecna. „Ukraina wygrywa toczącą się wojnę informacyjną, dzięki korzystaniu z najnowocześniejszych technologii” – oznajmił. Wspomniał, że dzisiaj każda osoba ze smartfonem w kieszeni może zostać korespondentem wojennym i relacjonować wydarzenia z linii frontu. Zaznaczył, że rozwój mediów społecznościowych umożliwił publikowanie treści w czasie rzeczywistym, dzięki czemu zwykli ludzie w Ukrainie mogli przekazać wiadomości o swojej tragedii światu.

Następnie redaktorka Naczelna czasopisma naukowego Securo została poproszona o wyjaśnienie pojęcia wojny hybrydowej. „Wojna hybrydowa to pojęcie potoczne, ponieważ klasyczna wojna w rozumieniu prawa międzynarodowego to konflikt zbrojny między dwoma państwami, prędzej użyłabym określenia walka hybrydowa” – zauważyła. Po czym dodała, że wojna lub walka hybrydowa to strategia łącząca działania konwencjonalne, nieregularne, cybernetyczne, terroryzm i przestępczość, w tym samym czasie i na tym samym polu bitwy, celem osiągnięcia korzyści politycznych. „Tylu ilu mamy użytkowników Internetu, tyle potencjalnie mamy podmiotów zaangażowanych w walkę hybrydową” – podkreśliła. Następnie zwróciła uwagę na fakt, że w ostatnich miesiącach zainteresowanie wojną w Ukrainie znacznie spadło, ale walka hybrydowa wciąż trwa. „Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej są w szczególności narażone na propagandę dezinformacji, stosowaną przez Federację Rosyjską, która ma na celu zwiększenie polaryzacji społecznej oraz poziomu nienawiści w życiu publicznym, dlatego tak ważne jest, abyśmy potrafili umiejętnie bronić się przed takimi zagrożeniami” – podsumowała.

Marcin Kuśmierczyk wymienił listę lekcji, jakie powinniśmy wynieść z wojny w Ukrainie. „Po pierwsze domena informacyjna jest kluczowa w zdobywaniu poparcia na arenie międzynarodowej. Po drugie, należy w pełni wykorzystywać posiadane możliwości technologiczne. Po trzecie, nawet memy mogą przyczynić się do wygrania wojny informacyjnej” – skonkludował.  Następnie dodał, że Federacja Rosyjska poniosła porażkę w wojnie informacyjnej z Ukrainą i nie udało jej się przekonać zachodnich odbiorców do swojej wizji ładu międzynarodowego. Zauważył jednak, że sytuacja wygląda trochę inaczej, jeśli weźmiemy pod uwagę ludzi z państw rozwijających się, do których w większym stopniu trafiła rosyjska propaganda. „Państwa globalnego południa ze względu na dziedzictwo kolonializmu mają sceptyczny stosunek wobec państw zachodnich, dlatego nie ufają też Ukrainie, która jest przez państwa zachodnie wspierana” – oznajmił.

Aleksandra Gasztold wyjaśniła jak wygląda system zarządzania przekazem informacyjnym w Polsce i innych państwach zachodnich, a także powiedziała o tym jak odróżniać informacje prawdziwe od fałszywych. „Oczami i uszami państwa są agencje wywiadowcze” – zauważyła. Zaznaczyła, że kluczową rolę w kształtowaniu polityki informacyjnej państwa odgrywa selekcja właściwych informacji, a następnie dostarczenie ich decydentom politycznym. „Zawsze podkreślam studentom, że najważniejsza jest weryfikacja źródła” – zaznaczyła. Wspomniała, że zawsze powinniśmy sprawdzać adresy stron internetowych, z których korzystamy oraz weryfikować rzetelność osób podających się za ekspertów w jakiejś dziedzinie. Zwróciła także uwagę, że w ostatnich latach zwiększyło się znaczenie partnerstw publiczno-prywatnych, w zakresie polityki informacyjnej oraz zachęcała do edukowania młodych ludzi na tematy związane z cyberbezpieczeństwem.

Założyciel programu Polityka Zagraniczna odniósł się do wykorzystywania nowych technologii na froncie wojennym. Zauważył, że zaczęto powszechnie stosować technologię deepfake, do tworzenia wygenerowanych przez sztuczną inteligencję filmów i zdjęć, które do złudzenia przypominają rzeczywistość. Podzielił się także spostrzeżeniem, że media społecznościowe powoli wypierają media tradycyjne takie jak telewizja, radio, czy prasa. Nawiązując do tematu sztucznej inteligencji, Marcin Kuśmierczyk wyraził obawę, że technologia ta może wymknąć się nam spod kontroli i powstrzymał się od przewidywania jej dalszego rozwoju. „Nie jesteśmy w stanie sobie nawet wyobrazić całego spektrum możliwości jakie otwierają się przed człowiekiem, w związku z rozwojem sztucznej inteligencji, więc powinniśmy być ostrożni” – podsumował.

Aleksandra Gasztold przybliżyła działalność NASK, w zakresie wdrażania innowacyjnych rozwiązań, zwiększających bezpieczeństwo użytkowników Internetu. Pochwaliła się, że dto właśnie NASK był odpowiedzialny za podłączenie Polski do Internetu trzydzieści lat temu. Przypomniała, że prawo nie nadąża za rozwojem sztucznej inteligencji i niektóre państwa, jak na przykład Włochy, już zakazały działania strony Chat GPT na obszarze swojego kraju. „Przeraża mnie, że nawet mój odkurzacz jest w stanie zebrać o mnie mnóstwo wartościowych informacji, które następnie mogą dostać się w niepożądane ręce” – oznajmiła. Następnie zapowiedziała, że już niebawem pojawi się publikacja NASK, na temat rozwoju sztucznej inteligencji, wiążących się z nią zagrożeń i proponowanych rozwiązań tych problemów.

Na koniec prelegenci podzielili się z młodymi ludźmi radami, dotyczącymi sposobów weryfikowania informacji. Marcin Kuśmierczyk podkreślił rolę sprawdzania pierwotnego źródła informacji. Aleksandra Gasztold dodała, że warto regularnie czytać raporty NASK, które stanowią najlepsze źródło wiedzy w zakresie rzetelnego sprawdzania źródeł informacji i weryfikacji różnych treści.

Źródło: Our Future Forum

Zdjęcie: Our Future Forum