Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali urządzenie umożliwiające ponowne wykorzystanie lwiej części odpadów poprodukcyjnych przedsiębiorstw budowlanych i rolniczych. Maszyna pozwala na poprawę wskaźników ekologicznych przy jednoczesnym rozszerzeniu oferty zakładów.

Od koncepcji po prototyp. Politechnika Lubelska zaprezentowała innowacyjną maszynę do recyklingu

Choć rozwiązanie jest przeznaczone przede wszystkim dla recyklingu przemysłowego – zagospodarowania odpadów powstałych w toku produkcji – to z pewnością może pomóc w poprawie ogólnych wskaźników recyklingu na terenie naszego kraju.

Według oficjalnych danych do ponownego wykorzystania trafia w Polsce ok. 30 proc. tworzyw sztucznych, jednak dochodzenie przeprowadzone przez Plastic Review na podstawie danych za 2021 rok wskazuje, że w praktyce rzeczywisty poziom recyklingu oscylował w granicach 10 proc. Wynika to z niedociągnięć metodologicznych takich obliczeń, a także nieuczciwego obrotu dokumentami potwierdzającymi recykling (DPR) lub odzysk (DPO). [5]

Choć temat recyklingu jest powszechnie znany, a sama możliwość wytwarzania nowych elementów ze zużytego plastiku nie wydaje się niczym nadzwyczajnym, to maszyna zaprezentowana 12 grudnia 2023 roku w Lublinie otwiera przed branżą zupełnie nowe możliwości. 

„Ta technologia wyprzedza konstrukcje dotychczasowych typowych maszyn przetwórczych o kilka kroków – podkreśla prof. Klepka, kierownik Katedry Technologii i Przetwórstwa Tworzyw Polimerowych na Politechnice Lubelskiej. – Nasz zespół opracował technologię wytwarzania nowych wyrobów z mieszanek pochodzących z różnych tworzyw polimerowych, które razem rozdrobnione i zmieszane nie są w zasadzie dotychczas zagospodarowane. Do tworzywa dodaje się także odpadowe materiały mineralne, np. piasek kwarcowy, pył budowalny lub rozdrobnione i wysuszone części roślin. Ten proces da drugie życie materiałom, poprawiając wskaźniki ekologiczne”. [1]

Metoda naukowców z Lublina może być wykorzystana bezpośrednio w zakładach produkcyjnych w niemal dowolnej branży – z jej pomocą firmy mają szansę na lepsze gospodarowanie własnymi zasobami, dzięki wykorzystaniu materiału, który w innym razie skończyłby jako odpad. 

Wynalazek został już zauważony na arenie międzynarodowej – podczas wystawy INOVA Croatia 2023 otrzymał on złoty medal oraz trzy nagrody specjalne: Fundacji Wyrobów Wysoce Innowacyjnych z Arabii Saudyjskiej, Forum Wynalazców Rumunii oraz od naukowców z Norton University Kambodża. Budowa maszyny została sfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki uzyskanych w programie „Nauka dla społeczeństwa”. [2]

Co może wyprodukować maszyna z Politechniki Lubelskiej? Możliwości dla przemysłu w Polsce i na świecie

„Naszym sztandarowym pomysłem jest sztuczny kamień – grys polimerowy – który można barwić w całej masie lub uzyskać otwory drenażowe, żeby chłoną wodę, kiedy będzie jej nadmiar i oddawał, kiedy będzie susza” – mówi prof. Klepka. [3]

To jednak tylko początek potencjalnie nieskończonej listy zastosowań i możliwości, jakie otwiera przed przemysłem opisywany wynalazek. Maszyna pozwala na produkcję kształtów okrągłych, podłużnych, a także prostopadłościanów.

Wśród przykładów produktów, które można wyprodukować w tej technologii, twórcy wymieniają m.in. dachówki, kostkę brukową, elementy wyposażenia ogrodowego, spowalniacze drogowe czy bariery energochłonne.

Maszyna umożliwia termiczne łączenie masy pochodzącej z tworzyw sztucznych z „wypełniaczem” – np. wspomnianym wyżej piaskiem czy pyłem budowlanym. Dzięki temu można w kontrolowany sposób uzyskać mieszanki o nowych właściwościach, w zależności od potrzeb wyjątkowo twarde lub odpowiednio elastyczne. Wykorzystanie materiałów, które w innym razie trafiłyby „do śmietnika”, poprawia parametry ekologiczne produktu i przedsiębiorstwa.

„[…] Zaproponowane przez nas rozwiązanie opisane w zgłoszeniu patentowym  i prototyp maszyny  sprawia, że odpady powstające na terenie zakładu produkcyjnego mogą zostać przetworzone samodzielnie w nowy produkt. Dzięki temu nie tylko rozwiązany zostanie problem z przechowywaniem, transportem, utylizacją, oraz dostarczaniem – dotychczas niepotrzebnych odpadów  do recyklerów, ale także  uzyska surowiec o znanym składzie i właściwościach. Przetwarzając własne odpady poprodukcyjne firmy wiedzą, z czym dokładnie mają do czynienia” wyjaśnia prof. Tomasz Klepka w wypowiedzi dla portalu android.com.pl. [4]

Według naukowca uruchomienie maszyny w skali produkcyjnej nie powinno zająć dłużej niż 6 miesięcy.

W tym roku pracownicy Politechniki Lubelskiej uzyskali ok. 120 patentów, co na przestrzeni ostatnich lat jest rekordowym wynikiem potwierdzającym wzrost innowacyjności uczelni. „Mamy zrealizowanych ponad 185 umów z przemysłem na tzw. prace zlecone na rzecz otoczenia społeczno-gospodarczego i kilka milionów złotych przychodu z tego tytułu” – przekazał rektor Politechniki, profesor Zbigniew Pater.

Politechnika Lubelska kształci obecnie ok. 7,1 tys. studentów, w tym niemal 2 tys. na pierwszym roku.

Polskie problemy z recyklingiem. Na papierze lepiej niż w rzeczywistości

Choć rozwiązanie jest przeznaczone przede wszystkim dla recyklingu przemysłowego – zagospodarowania odpadów powstałych w toku produkcji – to z pewnością może pomóc w poprawie ogólnych wskaźników recyklingu na terenie naszego kraju. 

Według oficjalnych danych do ponownego wykorzystania trafia w Polsce ok. 30 proc. tworzyw sztucznych, jednak dochodzenie przeprowadzone przez Plastic Review na podstawie danych za 2021 rok wskazuje, że w praktyce rzeczywisty poziom recyklingu oscylował w granicach 10 proc. Wynika to z niedociągnięć metodologicznych takich obliczeń, a także nieuczciwego obrotu dokumentami potwierdzającymi recykling (DPR) lub odzysk (DPO). [5]

Bibliografia:

[1] Lubelscy naukowcy z Politechniki wynaleźli maszynę, która stworzy nowy materiał z odpadów, https://kurierlubelski.pl/lubelscy-naukowcy-z-politechniki-wynalezli-maszyne-ktora-stworzy-nowy-material-z-odpadow/ar/c5-18155633, dostęp 22.12.2023

[2] Maszyna do zadań specjalnych. Daje „drugie życie” odpadom, https://pollub.pl/rekrutacja/aktualnosci/maszyna-do-zadan-specjalnych-daje-drugie-zycie-odpadom-937.html, dostęp 19.12.2023

[3] Politechnika Lubelska zaprezentowała maszynę, która ma pomóc w zagospodarowaniu odpadów, dostęp 26.12.2023

[4] Polska maszyna, która wprowadza recykling na wyższy poziom. „Włączamy grawitację”;

 https://android.com.pl/nauka/669669-maszyna-do-recyklingu-wynalazek/, dostęp 22.12.2023
[5] Recykling tylko na papierze. Polskie statystyki mocno zawyżone; https://zielona.interia.pl/smieci-plastik/news-recykling-tylko-na-papierze-polskie-statystyki-mocno-zawyzon,nId,6540000; dostęp 04.01.2024